Sáng 5-11, Quốc hội (QH) thảo luận ở hội trường về việc phê chuẩn Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) cùng các văn kiện liên quan. Hầu hết đại biểu (ĐB) tán thành sự cần thiết của việc phê chuẩn hiệp định thương mại tự do thế hệ mới này nhưng đồng thời bày tỏ lo ngại trước những vấn đề mới khi Việt Nam tham gia CPTPP, đặc biệt là lao động, Công đoàn (CĐ).

Thách thức lớn chưa từng có

Theo ĐB Ngọ Duy Hiểu (Hà Nội), Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, dưới giác độ lao động và CĐ, bên cạnh những thuận lợi, thời cơ mà CPTPP mang lại, CĐ Việt Nam sẽ đối mặt với những thách thức lớn chưa từng có, đó là sự ra đời tổ chức đại diện của người lao động (NLĐ) bên cạnh tổ chức CĐ Việt Nam.

Cụ thể hơn, sau khi các điều khoản về lao động, CĐ có hiệu lực, tổ chức CĐ Việt Nam sẽ phải cạnh tranh với tổ chức của NLĐ về phương thức tập hợp, kết nạp đoàn viên; về tổ chức ở cơ sở và chia sẻ nguồn lực tài chính. Trong khi tổ chức CĐ Việt Nam đồng thời phải thực hiện chức năng đoàn thể chính trị trong hệ thống chính trị Việt Nam thì tổ chức khác chỉ thực hiện một nhiệm vụ là bảo vệ và chăm lo quyền, lợi ích của NLĐ. Bên cạnh đó, sẽ nảy sinh không ít khó khăn khi triển khai các quy định của pháp luật về thương lượng tập thể, ký kết thỏa ước lao động tập thể, lãnh đạo và tổ chức đình công.

Ông Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam, cho rằng Công đoàn Việt Nam tiếp tục đổi mới toàn diện, chủ động tham gia CPTPP Ảnh: ĐÌNH NAM

Dù vậy, ông Hiểu cho rằng thực tiễn hội nhập suốt 30 năm qua, nhất là từ khi tham gia Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), với kinh nghiệm được tích lũy, với bản lĩnh Việt Nam và với quyết tâm cao, chúng ta đều đã vượt qua những thách thức, tranh thủ được thời cơ, khẳng định thành công của từng nấc thang hội nhập. Ông Hiểu nhấn mạnh thêm tại tờ trình của Chủ tịch nước, báo cáo thuyết minh của Chính phủ, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Đối ngoại của QH… cũng đã làm rõ, phân tích sâu những tác động tích cực và tiêu cực; chỉ rõ thời cơ và thách thức, thuận lợi và khó khăn; lợi ích mang lại và những thiệt hại ảnh hưởng cần chấp nhận vì lợi ích lớn hơn, toàn vẹn hơn khi chúng ta tham gia CPTPP.

"Dù biết có nhiều thách thức nhưng lợi ích quốc gia, dân tộc phải đặt trên hết. CĐ Việt Nam sẵn sàng chấp nhận và quyết tâm vượt qua thách thức, coi đây là cơ hội để đổi mới mạnh mẽ tổ chức và hoạt động của tổ chức mình" - ông Ngọ Duy Hiểu bày tỏ.

Thực hiện các nhiệm vụ cốt lõi

Trước bối cảnh hội nhập mới, quan điểm, chủ trương được Tổng LĐLĐ Việt Nam quán triệt là tiếp tục đổi mới theo hướng thực chất, hiệu quả, hướng tới việc thực hiện các nhiệm vụ cốt lõi của tổ chức CĐ là đại diện, chăm lo và bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của NLĐ.

Để tận dụng nhiều cơ hội, mang lại nhiều lợi ích cho đất nước từ CPTPP, Tổng LĐLĐ Việt Nam đề xuất 3 nội dung lớn. Thứ nhất, tăng cường tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho doanh nghiệp (DN), NLĐ, các cơ quan, tổ chức về nội dung, thời cơ, thách thức của CPTPP; định hướng hành động cho các chủ thể liên quan để làm chủ và tận dụng cơ hội từ CPTPP. Thứ hai, Chính phủ cần tập trung xây dựng các kịch bản sau khi CPTPP có hiệu lực, thực hiện theo hướng chi tiết, cụ thể để vừa bảo đảm giải quyết những vấn đề trước mắt vừa mang tính chiến lược, lâu dài. Thứ ba, trong việc sửa đổi Bộ Luật Lao động, cần phải lập những quy định thật sự thông minh, bảo đảm cam kết của chúng ta với các đối tác, đồng thời linh hoạt trong việc thực thi, tổ chức thực hiện.

"Không để những tổ chức khác ra đời không vì lợi ích bảo vệ NLĐ mà vì những động cơ chính trị, chống phá nước ta và cũng không để những tổ chức khác ra đời do giới chủ thao túng, phá hoại CĐ Việt Nam và ảnh hưởng đến hoạt động của DN" - ĐB Ngọ Duy Hiểu nhấn mạnh quan điểm của tổ chức CĐ.

Thảo luận về những thách thức, cơ hội ở lĩnh vực lao động, CĐ, Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng, bà Tô Ái Vang, nhấn mạnh các điều khoản quy định liên quan đến quyền của NLĐ gia nhập tổ chức đại diện không thuộc hệ thống CĐ mà đứng bên cạnh Tổng LĐLĐ Việt Nam thực sự là thách thức mới, đòi hỏi có giải pháp cụ thể.

Theo ĐB Tô Ái Vang, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X ban hành Nghị quyết số 20 về tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, nêu rõ: Xây dựng giai cấp công nhân lớn mạnh là vấn đề sống còn đối với Đảng và chế độ, là mối quan tâm mong đợi của giai cấp công nhân và toàn xã hội. Do vậy, Chính phủ phải lý giải những vấn đề mới nảy sinh về vai trò của giai cấp công nhân trong điều kiện mới để có những chiến lược phù hợp, phát huy vai trò của giai cấp công nhân.

Mặt khác, để hài hòa 3 lợi ích: NLĐ - DN - nhà nước, ĐB Vang đề nghị Chính phủ cùng các cơ quan giải trình và làm rõ giải pháp sửa đổi các văn bản pháp lý và chuyển đổi hoạt động phù hợp.